Dekabrın 25-də Azərbaycan Hava Yollarına məxsus Embraer 190 təyyarəsi Bakıdan Qroznıya uçarkən Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğrayıb. Qəzaya uğrayan təyyarədə 67 nəfər - 62 sərnişin, 5 ekipaj üzvü olub. Onlardan 38 nəfər ölüb, 29 nəfər sağ qalıb. Sərnişinlər arasında 37 Azərbaycan vətəndaşı olub, onlardan 23-ü ölüb, 14-ü sağ qalıb. Qırğızıstandan üç sərnişin olub, hamısı sağ qalıb. 16 Rusiya vətəndaşı olub, onlardan 7-i ölüb, 9-u sağ qalıb. 6 sərnişin Qazaxıstandan olub, hamısı ölüb. Təyyarənin ekipajı 5 nəfərdən ibarət olub: 3 nəfər ölüb, 2 nəfər sağ qalıb.

Azərbaycan prezidentinin mətbuat xidmətinin məlumatında deyilir ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev təyyarənin “Rusiyanın hava məkanında olan zaman kənar fiziki-texniki müdaxiləyə məruz qaldığını və idarəetməsini tam itirdiyini, Qazaxıstanın Aktau şəhərinə doğru yönləndirildiyini” qeyd edib.

Təyyarə qəzası ilə bağlı Rusiya Prezidenti Vladimir Putin dekabrın 28-də və 29-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə zəng edərək müzakirələr aparıb.

Prezident Putin “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus sərnişin təyyarəsinin qəzaya uğramasını faciəvi hadisə adlandırıb və faciəvi hadisənin Rusiya hava məkanında baş verdiyinə görə üzr istəyib.

Söhbət zamanı qeyd olunub ki, ciddi qrafikə əməl edən Azərbaycan sərnişin təyyarəsi dəfələrlə Qroznı hava limanına enməyə cəhd edib. Bu zaman Qroznı, Mozdok və Vladiqafqaz Ukraynanın döyüş pilotsuz uçuş aparatları tərəfindən hücuma məruz qalıb və Rusiyanın hava hücumundan müdafiə sistemləri bu hücumları dəf edib.

“Rusiya İstintaq Komitəsi Cinayət Məcəlləsinin 263 (hərəkət təhlükəsizliyi və hava nəqliyyatının istismarı qaydalarını pozma) maddəsi ilə cinayət işi başlayıb. İbtidai istintaq hərəkətləri aparılır, mülki və hərbi mütəxəssislər dindirilir. Hazırda Azərbaycan Baş Prokurorluğunun iki əməkdaşı Qroznıdadır və orada Rusiya Baş Prokurorluğunun və İstintaq Komitəsinin nümayəndələri ilə birgə işləyirlər. Rusiya, Azərbaycan və Qazaxıstanın müvafiq xidmətləri Aktau şəhəri yaxınlığında baş vermiş təbii fəlakət yerində sıx əməkdaşlıq edir”, Rusiya Prezidentinin rəsmi internet saytında yayılan məlumatda deyilir.

Dekabrın 29-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Azərbaycan Hava Yollarına məxsus Embraer 190 təyyarəsinin qəzaya uğraması zamanı həlak olan ekipaj üzvlərinin dəfn mərasimində iştirakdan sonra Azərbaycan Televiziyasına müsahibəsində bildirib ki, Azərbaycan öz tələbini açıq şəkildə Rusiya tərəfinə bildirib.

“Birincisi, Rusiya tərəfi Azərbaycandan üzr istəməlidir. İkincisi, öz günahını etiraf etməlidir. Üçüncüsü, günahkarları cəzalandırmalıdır, cinayət məsuliyyətinə cəlb etməlidir və Azərbaycan dövlətinə və zərərçəkən sərnişin və ekipaj üzvlərinə təzminat ödəməlidir. Bu, bizim şərtlərimizdir. Onlardan birincisi artıq dünən təmin edildi. Mən ümid edirəm ki, digər şərtlərimiz də qəbul ediləcək. Bütün bu şərtlər ədalətlidir. Burada hər hansı bir fövqəladə tələb, yaxud da ki, məsələ yoxdur və bu, beynəlxalq təcrübəyə və normal insani davranışa əsaslanır. Bax, budur. Yenə də deyirəm, Azərbaycan ictimaiyyəti məsələnin bütün tərəfləri barədə məlumatlandırılacaq və məlumatlandırılır. Dediyim şərtlər də, bunlar təbii olaraq ictimaiyyətə sizin vasitənizlə çatdırılır və yenə də deyirəm, mən ümid edirəm ki, bizim şərtlərimiz qəbul ediləcək”, Azərbaycan Prezidenti qeyd edib.

Bununla yanaşı, Rusiya tərəfi faciəvi hadisənin bu ölkənin hava məkanından baş verməsinə görə üzr istəsə də Azərbyacanın digər tələblərinə cavab verib-verməməsi barədə hələ məlumatlar yayılmayıb.

Bəs təyyarə qəzasının və ondan sonra baş verənlərin Bakı-Moskva münasibətlərinə hansı təsirləri ola bilər? ABŞ-dan araşdırma ilə bağlı yardım təklifinə rəsmi reaksiya hansı səbəbdən verilməyib? Bu suallar ictimai müzakirələrdə diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir. Amerikanın Səsi yuxarıdakı sadalanan məsələlərlə bağlı müxtəlif mövqeləri təqdim edir.

Baş Prokurorluq: Azərbaycan, Qazaxıstan, Rusiya və Braziliyadan olan müstəntiqlər istintaqı davam etdirir

Azərbaycan Baş Prokuroruğu bildirir ki, dekabrın 25-də Aktau şəhərinin yaxınlığında “Azərbaycan Hava Yolları” (AZAL) QSC-yə məxsus Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən Embraer 190 tipli təyyarənin qəzaya uğraması faktı üzrə başlanılmış cinayət işi üzrə istintaq tədbirləri davam etdirilir.

Məlumatda deyilir ki, Azərbaycan Baş prokuroru Kamran Əliyev hadisə baş verdiyi gündən etibarən Qazaxıstanın Baş prokuroru Berik Asılov, Rusiyanın Baş prokuroru İqor Krasnov, İstintaq Komitəsinin sədri Aleksandr Bastrıkin, eləcə də Braziliyanın Baş prokuroru Paulo Qonetlə intensiv əlaqədədir.

“Habelə, hadisənin tam, obyektiv və hərtərəfli araşdırılması məqsədilə Azərbaycan, Qazaxıstan, Rusiya və Braziliyadan olan peşəkar müstəntiq və mütəxəssislərin iştirakı ilə hadisə yerində genişmiqyaslı istintaq hərəkətləri həyata keçirilib”.

Azərbaycan Baş Prokurorluğunun dekabrın 30-da yaydığı məlumatda deyilir ki, Rusiya İstintaq Komitəsinin sədri Aleksandr Bastrık Baş prokuror Kamran Əliyevə zəng edərək Rusiyada araşdırılan cinayət işinin tam, hərtərəfli və obyektiv istintaq olunması məqsədilə peşəkar müstəntiq və kriminalistlərdən ibarət istintaq qrupunun yaradıldığını, təyyarənin qəzaya uğramasının kənar müdaxilə nəticəsində baş verməsi daxil olmaqla, hadisənin səbəb və şəraitinin hərtərəfli araşdırıldığını, təqsirkar şəxslərin müəyyən olunaraq cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi istiqamətində intensiv istintaq-əməliyyat tədbirlərinin davam etdirildiyi barədə məlumat verib.

Asim Mollazadə: Rusiyanın indiyədək olan addımları qənaətbəxş deyil

Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Asim Mollazadə Amerikanın Səsinə deyib ki, Azərbaycanın təyyarə qəzası ilə bağlı Rusiyadan nə gözlədiyini Prezident İlham Əliyev çox açıq və dəqiq şəkildə ifadə edib.

“Bu istiqamətdə Rusiya tərəfi müvafiq addımlar atmalıdır, araşdırmalar aparmalıdır, günühkarlar cəzalandırılmalıdır. Burada söhbət yalnız təyyarənin zədələnməsindən getmir. Təyyarə zədələndikdən sonra da bir sıra cinayət tərkibi olan qərarlar verilib. Təyyarəyə yaxın aeroportlara eniş imkanları verilməyib. Təyyarə dəniz üzərindən Aktauya yönləndirilib. Yəni, cinayət tərkibli işlər çoxdur. Rusiya bunların hamısını araşdırmalıdır. Rusiya üzr istəməlidir, təminat verməlidir ki, müvafiq kompensasiyalar, ödəmələr həyata keçiriləcək. Bundan sonra Azərbaycan problemin həll olunmasını qeyd edə bilər. Hələ Rusiyanın üzərində bir sıra öhdəliklər var ki, onlar bunu yerinə yetirməlidir. Azərbaycan xalqı və Azərbaycan dövləti bunu Rusiyadan gözləyir.

Rusiya Azərbaycanla münasibətləri bəyan etdikləri kimi görmək istəyirsə müvafiq addımlar atmalıdır. İndiyədək olan addımlar qənaətbəxş deyil. İndiyədək olan addımlar çox ciddi suallar doğurur. Bu addımları Azərbayacan açıq və şəffaf şəkiləd Rusiyaya ifadə edir. Burada söhbət həm siyasi, həm də iqtisadi münasibətlərdən gedir”, deputat qeyd edib.

Mollazadə ABŞ-ın Azərbaycana təklif etdiyi yardımla bağlı sualın cavabında deyib ki, Azərbaycan faciə ilə bağlı təzminatları ilk növbədə Rusiyadan, cinayətlə bağlı olan qüvvələrdən gözləyir.

“Azərbaycana ABŞ-ın, yaxud da digər ölkələrin verə biləcəyi yardımlara ehtiyacı yoxdur. Problemin həllində Azərbaycan dövlətinin kifayət qədər imkanları var. ABŞ faciə ilə bağlı Azərbaycana öz müsbət fikirlərini ifadə edirsə, baş sağlığı verirsə, təbii ki, biz bunları məmnuniyyətlə qəbul edirik. Tək ABŞ deyil, bütün dünya ölkələrindən kim isə Azərbyacana öz müsbət fikirlərini ifadə edirsə qəbul ediirik”, o qeyd edib.

Deputat deyib ki, Azərbaycan ümidavrdı ki, ABŞ-da 20 yanvarda yeni administrasiya fəaliyyətə başlayandan sonra Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinin bərpa olunması istiqamətində ciddi addımlar atılacaq......

Tapdıq Fərhadoğlu

amerikaninsesi.org